Oszustwo z wykorzystaniem połączeń telefonicznych to tzw. vishing (z ang. voice phishing). Innymi słowy przestępcy dzwonią do nas z nieznanych numerów, podając się za policjantów, przedstawicieli banków i innych instytucji, a nawet za członków naszej rodziny! Wszystko w celu wyłudzenia danych lub pieniędzy od osoby odbierającej telefon.
Czujność przede wszystkim
Każdego dnia wykonujemy i odbieramy połączenia telefoniczne. Warto zwracać uwagę na to, kto i w jaki sposób się z nami kontaktuje. Może okazać się, że rozmówca próbuje nas zmanipulować i oszukać. Pamiętajmy, że metod, które stosują przestępcy, jest wiele, ale na przestępstwo z wykorzystaniem połączeń telefonicznych narażony jest każdy z nas! Jeśli rozmówca będzie żądał od nas danych osobowych lub podjęcia pewnych działań (np. zainstalowania aplikacji, zlecenia przelewu, wypłacenia gotówki) należy natychmiast rozłączyć się i zadzwonić lub udać się do najbliższej placówki banku, a w przypadku udostępnienia informacji także poinformować policję o zaistniałym zdarzeniu.
Najpopularniejsze przykłady oszustw telefonicznych to:
- metoda na wnuczka (np. wypadek, zepsuty telefon, pilnie potrzebne pieniądze);
- metoda na policjanta, lekarza (np. zatrzymanie członka rodziny, próba kradzieży naszych pieniędzy, pilna konsultacja lekarska);
- metoda na przedstawiciela banku i pomoc techniczną (np. zablokowanie naszych środków finansowych);
- metoda na pracownika ZUS lub innej instytucji (np. problem z wypłaceniem emerytury).
Niepokojące sygnały
Ton rozmówcy wywołuje silne i trudne emocje, które mogą skłonić do podjęcia różnych działań;
dzwoniący ponagla do podjęcia działań, grozi poważnymi konsekwencjami dla nas (np. utrata oszczędności) lub naszych bliskich (np. jeśli nie przekaże Pan/Pani pieniędzy, wnuczek może trafić do więzienia);
presja czasu, potrzeba natychmiastowego działania, namawianie do podążania za wskazówkami udzielanymi przez telefon;
wszelkiego rodzaju informacje o potrzebie wpłacenia lub przekazania pieniędzy (np. na opłacenie leczenia poszkodowanego w wypadku członka rodziny);
nakłanianie do podania danych osobowych (np. imię, nazwisko, panieńskie nazwisko);
w niektórych przypadkach połączenie z obcego numeru telefonu lub prywatnego.
Jak się chronić przed oszustwami telefonicznymi?
Działania pod kontrolą
Nie podejmuj żadnych pochopnych decyzji, nie działaj pod presją czasu.
Unikaj odbierania telefonu słowami: „Tak, słucham”.
Rozłącz się i zweryfikuj rozmówcę. Zadzwoń pod numer instytucji, która rzekomo się z Tobą kontaktuje lub odwiedź jej oddział. W przypadku telefonu od rodziny skontaktuj się bezpośrednio z osobą, za którą podają się oszuści.
Porozmawiaj z kimś zaufanym, np. rodziną, przyjaciółmi i powiedz o niepokojącym telefonie.
Zwracaj uwagę na wszelkie nieścisłości w komunikatach lub pytania, których nie rozumiesz lub wydają Ci się podejrzane. Zwracaj uwagę na błędy językowe lub inny akcent.
Nigdy nie podawaj nikomu wrażliwych danych, haseł logowania i innych kodów autoryzacyjnych.
Nie pobieraj ani nie instaluj aplikacji lub oprogramowania za czyjąś namową, może to umożliwić rozmówcy zdalny dostęp do Twojego urządzenia.
Nie przekazuj żadnych pieniędzy ani nie zlecaj przelewów pod wpływem namowy dzwoniącego. Jeśli otrzymasz podejrzaną wiadomość, zgłoś ją do zespołu CERT Polska. Poproś zaufaną osobę, aby pomogła Ci wypełnić formularz i przesłać zgłoszenie. Podejrzane wiadomości SMS możesz przekazać na numer bezpłatny numer 8080
Pamiętaj: żaden bank, policja, firma ani instytucja nie będą prosić o pieniądze ani o podanie Twoich danych, haseł do logowania, danych do kart płatniczych czy instalację dodatkowego oprogramowania. Jeśli dzwoniący tego wymaga, należy natychmiast rozłączyć się i zgłosić sprawę instytucji, za przedstawiciela której ktoś się podawał.
