Od roku 2020, kiedy doszło do nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe, upadłość konsumencka stała się o wiele bardziej dostępna. Złagodzono wymogi pozwalające na jej ogłoszenie. Aktualnie można powiedzieć, że regulacja nastawiona jest na to, aby ogłaszać upadłość tam, gdzie to możliwe, aby umożliwić dłużnikom tzw. świeży start. W trakcie prac nad ustawą wskazywano, że pozostawanie w spirali zadłużenia nie służy ani samemu dłużnikowi, ani jego wierzycielom, jak również społeczeństwu. Wierzyciele bowiem najczęściej i tak nie mogą odzyskać dodatkowych środków, postępowania egzekucyjne są bezskuteczne, natomiast dłużnik nie ma motywacji do wyjścia z „szarej strefy”, co przekłada się zarazem na mniejsze wpływy do budżetu, na czym traciło całe społeczeństwo. Poniższy tekst ma za zadanie omówić główne kwestie związane z upadłością konsumencką.
Czym jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka jest specjalnym postępowaniem sądowym, którego celem jest oddłużenie danej osoby. Inny słowy chodzi o to, aby zaspokoić wierzycieli na tyle, na ile jest to możliwe w określonej sytuacji, a następnie umorzyć pozostałe zobowiązania. Takie oddzielenie „grubą kreską” dwóch etapów w życiu ma za zadanie przywrócić daną osobę do życia gospodarczego. Upadłość konsumencką ogłasza się wobec osób niewypłacalnych, czyli takich, które utraciły zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej
Wniosek składa się na odpowiednim formularzu. Przepisy prawa upadłościowego wymieniają wiele elementów, które wniosek musi zawierać. Do najważniejszych z nich należy z pewnością wymienić spis majątku, jak również spis wierzycieli. Będzie to bowiem podstawa dla Sądu do oceny czy wnioskodawca rzeczywiście znajduje się w stanie upadłości. Warto jest przy tym zawrzeć także stosowne uzasadnienie, które pozwoli przekonać Sąd do tego, że wniosek jest zasadny. Opłata od wniosku wynosi 30 zł.
Konsekwencje ogłoszenia upadłości konsumenckiej
Podstawowym skutkiem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest utrata prawa zarządu własnym majątkiem. Z dniem ogłoszenia upadłości zarząd tej jest bowiem przejmowany przez syndyka. Od tej chwili to on będzie prowadził sprawy majątkowe upadłego oraz rozporządzał tym, co upadły ma. Praktycznie oznacza to, że np. upadły nie może zbyć żadnego przedmiotu majątkowego ani zawrzeć umowy w tym zakresie.
Syndyk będzie reprezentował także upadłego w postępowania sądowych i administracyjnych dotyczących jego majątku. Nie rozciąga się to oczywiście na sprawy prywatne, jak np. sprawa o rozwód. Z perspektywy prowadzonych postępować istotne dla dłużnika będzie z pewnością to, że postępowania egzekucyjne ulegają umorzeniu. Podobnie stanie się także z innymi postępowaniami związanymi z dochodzeniem od dłużnika należności. Zasadą postępowania upadłościowego jest bowiem to, że wszystkie wierzytelności są zgłaszane syndykowi i są one zaspokajane w sposób określony przepisami prawa upadłościowego.
Plan spłaty
W pierwszym etapie postepowania upadłościowego zadaniem syndyka jest ustalenie całego majątku dłużnika, a następnie spieniężenie go. Środki uzyskane z likwidacji masy upadłości będą przeznaczone do podziału pomiędzy wierzycieli. Należy przy tym pamiętać, że w podziale środków uzyskanych w ramach postępowania upadłościowego biorą udział tylko ci wierzyciele, którzy zgłosili się do tego postępowania. Konieczna jest tu zatem pewne inicjatywa. Kto się nie zgłosi, może nic nie otrzymać.
Następnie syndyk, oceniając możliwości zarobkowe dłużnika, składa do sądu projekt planu spłaty. Podlega on badaniu przez Sąd, który na końcu wydaje postanowienie o ustaleniu planu spłaty. W postanowieniu tym dokonuje się podziału funduszy masy upadłości, jeżeli jakiekolwiek środki zostały zgromadzone oraz określa się przez jaki czas i w jakich kwotach, dłużnik powinien dokonywać wpłat na rzecz wierzycieli. Co do zasady okres ten nie powinien przekraczać 36 miesięcy.
Po wykonaniu planu spłaty przez dłużnika, Sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty, w którym jednocześnie umarza pozostałe zobowiązania upadłego powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości. Dłużnik uzyskuje tym samym wyczekiwany „nowy start”.
Czy warto ogłosić upadłość konsumencką?
Upadłość konsumencka jest warta rozważenia w każdym przypadku, w którym dłużnik popadł w tego rodzaju długi, że ciężko jest racjonalnie przypuszczać, aby mógł sobie z nimi poradzić. Oczywiście z samym postępowaniem po ogłoszeniu upadłości wiążą się dla upadłego pewne niedogodności. Ogólna liczba zalet może jednak przewyższyć wady. Dłużnik ostatecznie staje się wolny od spirali zadłużenia i może zacząć budować swój majątek od początku.
Warto również wspomnieć, że upadłość konsumencka jest rozwiązaniem także dla tych osób, które posiadają tylko jeden dług, ale znaczny. W praktyce często można się zatem spotkać z kredytobiorcami, których ciężar zadłużenia przytłoczył. Problem dotyczy w szczególności posiadaczy kredytów we frankach szwajcarskich, tzw. frankowiczów. W każdym jednak przypadku warto swoją sprawę skonsultować z adwokatem. Na spotkaniu w kancelarii będzie można omówić konkretną sprawę i znaleźć najlepsze wyjście z sytuacji.
Autor: dr Aleksandra Rychlewska-Hotel
Patron merytoryczny artykułu jest:
Adwokat Prawo Karne • kancelaria Kraków
Adres: Rynek Dębnicki 6/3a, 30-319 Kraków
Telefon: 12 307 21 26